1939 (Malatya) – 7 Eylül 2002 (İstanbul) tarihlerinde yaşamış ülkemizin önemli sosyologlarındandır. Sosyoloji tarih ürünüdür. Tarihin kaynağı ise toplumlar arası çatışmalar ve çelişkilerdir. Bu anlamda; tarihin bütünlük olmadan, Doğu-Batı çatışma ve çelişkilerini dikkate almadan sergilenen yaklaşımların tek boyutlu olduğunu savunmuştur. 1970’lerde yaptığı çalışmalarla Asya göçebe toplumlarının ve Osmanlının ATÜT, feodalite ve başka Batılı teorilerle ile açıklanamayacağını kesin bir anlayışla ortaya koymuştur.

Batıcılaşma: Sorgulamadan ve sonsuz bir güvenle Batı ‘nın tüm öğelerini ithal etmek, olduğunu ifade etmiştir.

Türk Sosyolojisinin Ana Başlıkları

Türk sosyolojisinin önünde 3 yol bulunduğunu savunmuştur ve bunları şöyle sıralamıştır:

• 1. Batı’nın getirdiği tüm açıklamaları evrensel kabul ederek Türk gerçeğini buna göre açıklamak,
• 2. Batı sosyolojisinin yalnızca kuram ve yöntemini evrensel olarak kabul etmek,
• 3. Türk toplumunun kendine özgü sorunlarının olduğunu ve bu sorunların kendine özgü kuram ve yöntemlerle çözümüne gidildiğini belirtmiştir.

Türk sosyolojisinin konusunun toplum ve batı sosyolojisini anlamak olduğunu söylemiş; buna göre Türk toplumunun sorunlarını belirlememiz gerektiğini vurgular.

Köy Sorunu

Türk toplumu açısından ilk değerlendirilecek sorun köy sorunudur. Türkiye ‘nin almış olduğu Batıcılaşma kararı, Osmanlı-Türk toplumunun kendi gelişme ve çelişkilerinin doğal bir sonucu değil, Türkiye ‘deki siyasal aktörlerin tercihinin bir sonucudur.

Kalkınma Sorunu

Türkiye’de sosyoloji Batı ‘dan aktarma bir bilimdir. Ancak tarihimizden bilgi edinmek, gerekli sonuç ve dersleri çıkarmak Türk sosyolojisi açısından kendi kimliğini kazanmasının bir gereğidir.

Sosyolojide Yöntem Tartışmaları

Sosyoloji felsefeden en son ayrılan bilimsel disiplin olduğundan genç bir bilim dalıdır.

Tarihte Doğu-Batı Çatışması

Doğu toplumları için önerilen modellerde amacın, Doğu’yu Batı’ya benzetmek olduğunu vurgular. Bir toplumun yükselişi ancak tarihin akışıyla uyum sağlayabilmesi ve tarih akışını denetleyip yönlendirebilmesiyle gerçekleşir. Toplumsal olayların mutlaka tarihi boyutu olması nedeniyle tarihi bir kenara bırakmanın doğru olmadığını dolayısıyla sosyoloji ve tarihin birbirlerinden faydalanması gerektiğini vurgulamaktadır.

Türk Sosyolojisinin Sorunları ve Çözüm Önerileri

Türkiye’de önceleri çeşitli konularda Avrupa’nın değişik ülkeleriyle işbirliği imkanlarını aramak biçiminde başlayan Batıcılaşma akımı, kısa süre içinde bizlerin de Batılılar gibi düşünmemiz ve yaşamamızla ancak İmparatorluğun kurtarılabileceği inancına dönüşmüştür.Türk tarihinde iki önemli değişiklik olayı Anadolu’nun Türkleşmesi ve Osmanlı’nın Batıcılaşması olduğunu söylemiştir.

Refleksif Bilim: Kendini sorgulayabilen, kendi üzerine sorular sorabilen ve bunu yenileyerek sürekli hale getirebilen bilimsel faaliyettir.

Eserleri:

Tarihte Doğu-Batı Çatışması
Toplum Farklılaşması ve Din Olayı – (1981)
Türk Sosyolojisinin Ana Başlıkları – (1983)
Türkiye’de Sosyolojinin 75. Yılı – (1988)
Türk Sosyolojisinin Ana Sorunları – (1989)
Doğu-Batı İlişkileri Açısından Batı Tarımı – (1990)
Türk Sosyolojisinin Tarihle İlişkileri – (1991)
Sosyolojide Yöntem Tartışmaları – (1993)
Batı Dünya Egemenliği ve Endüstri Devrimi – (1997)