30 Ağustos 2020 - 18:04
Doğal sit, Tabiat Parkı, Özel Çevre Koruma ile Turizm Gelişim Alanı statülerine sahip bölgeler için geçerli olan kanun yönetmeliğine “Koruma Amaçlı İmar Planı” denir. Önce bu kanunu kapsayan yerler hakkında merak edilenleri ardında da yeni yönetmeliği sizlerle paylaşalım.
Doğal Sit Nedir?
Doğal sit, 2863 sayılı Kanunun 3.Maddesinin a bendinde yer alan tanımlara göre; Jeolojik devirlere ait olup, ender bulunmaları nedeniyle olağanüstü özelliklere sahip yer üstünde, yeraltında veya su altında bulunan korunması gerekli alanlardır.
Doğal Sit ve Tabiat Varlığı arasındaki fark nedir?
Doğal sit, “jeolojik devirlere ait olup, ender bulunmaları nedeniyle olağanüstü özelliklere sahip yer üstünde, yeraltında veya su altında bulunan korunması gerekli alanlar,” Tabiat Varlığı ise “jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup ender bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gerekli, yer üstünde, yer altında veya su altında bulunan değerler” olarak tanımlanmıştır.
Bir başka ifade ile, “tabiat varlığı” mağara, anıt ağaç ve ağaç toplulukları gibi korunması gereken doğal varlıkları ifade ederken, “doğal sit” korunması gerekli doğal bir alanı ifade eder.
Doğal sit değerlendirme talepleri nereye yapılır?
Doğal sit değerlendirme talepleri Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonlarında değerlendirilmek üzere Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine yapılır.
Doğal sit alanlarında ne tür faaliyetler yapılabilir?
Mevcut durumda doğal sit olarak ilan edilmiş olan alanlar için, koruma ve kullanma koşullarına ilişkin olarak 728 sayılı İlke kararları çerçevesinde faaliyette bulunulabilir. Doğal sitlerin yeniden değerlendirme çalışmaları yapıldıktan ve yeni koruma statüleri verildikten sonra ise Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve esaslara Dair Yönetmeliğin 7. , 8. , 9. Maddelerinde belirtildiği şekilde ilgili
idarelerden görüş ve/veya izin alındıktan sonra faaliyetlerde bulunulabilir.
Doğal Sit Alanları içinde gerçekleştirilecek faaliyetlerde başvurular nereye yapılır?
Doğal Sit Alanlarında talepler Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonlarında değerlendirilmek üzere Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine yapılır.
Doğal Sit Alanlarında yapılan izinsiz faaliyetler ve işlemler hangi yasa kapsamında değerlendirilir?
Doğal Sit Alanlarında yapılan izinsiz faaliyetler ve işlemler, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında değerlendirilir.
Doğal sit derecesi değişikliği veya iptaline ilişkin nasıl bir süreç izlenir?
Öncelikle İlgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvuruda bulunulur, TVK Şube Müdürlüğünce incelenir. TVK Bölge komisyonu kararı alınır, Komisyon kararı Bakanlıkça (Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü) değerlendirilir.
Yürürlüğe giren yeni yönetmelikle doğal sitlerin yeni kategorileri neler olacaktır?
Yürürlüğe giren yeni yönetmelikle doğal sitler 3 kategoride belirlenecektir:
– “Kesin Korunacak Hassas Alanlar”
– “Nitelikli Doğal Koruma Alanları”
– “Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanları”
“Kesin korunacak hassas alanlar”; Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilecek bu alanlara yapı yasağı getirilecek ve bu alanlarda bilimsel çalışmalar hariç tüm kullanımlar sınırlandırılacaktır.
“Nitelikli doğal koruma alanları”; koruma amaçlarına uygun olarak yörede yaşayanların alanın mevcut kaynaklarını kullanmasını sağlayarak doğal hayata dayalı geleneksel yaşam şekillerinin korunacağı alanlar olacaktır.
“Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanları”; kesin korunacak hassas alanlar veya nitelikli doğal koruma alanlarını etkileyen, bu koruma bölgeleri ile bütünlük gösteren, korumaya katkı sağlayacak, doğal ve kültürel bakımdan uyumlu düşük yoğunlukta faaliyetler, turizm ve yerleşimlere izin veren alanlar olacaktır.
Doğal Sitlerin yeni kategorileri nasıl belirlenecektir?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından mevcut doğal sit alanlarının tamamı bilimsel kriterlere göre yeniden ele alınarak varsa tüm mağduriyetler bu aşamada çözüme kavuşacak ve bundan sonraki yeni tespit çalışmaları da bu yönde gerçekleştirilecektir.
Yürürlüğe giren yeni yönetmelikle (19.07.2012 tarih ve 28358 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Korunan Alanların Tespit, Tescil Ve Onayına İlişkin Usul Ve Esaslara Dair Yönetmelik ve bu kapsamda yayınlanan Doğal Sit Alanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Teknik Esaslar) birlikte herhangi bir korunan alanın güncel durumu tespit edilmeden, o alanın korunan alan statüsü yeniden değerlendirilemeyecek; bu alanların güncel durumu ise alanın biyolojik çeşitliliği, hidrolojisi, hidrojeolojisi başta olmak üzere her açıdan durumu ekolojik temelli bilimsel araştırma yapılarak belirlenecektir.
Doğal sit alanlarında yapılan kazı, su ürünleri avcılığı, dalgıç pompa ile su alımı gibi şikâyetlerde ve taleplerde şb. md.nün yapacağı işlem nedir? Buna TVK Gn.Md.lük görüşü alınmalı mı? Komisyon gündemine alınmalı mı?
İl Müdürlükleri 2863, 2872 ve diğer meri mevzuat kapsamında gerekli iş ve işlemleri yapacaktır. Komisyon gündemine alınmasına gerek yoktur.
Bir alanın koruma bölge komisyonunca sit olarak ilanı, bu alandaki imar planı uygulanmasını durdurur mu?
2863 sayılı Kanun EK Madde-4 uyarınca “Taşınır Tabiat Varlıkları hariç Tabiat Varlıkları, doğal sit alanları ve bunlara ilişkin koruma alanları ile ilgili olarak bu kanunda öngörülen iş, işlem ve kararlar bakımından görevli ve yetkili Bakanlık, Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır……” 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 17 Maddesi (a) bendi “Bir alanının Koruma Kurulunca sit olarak ilanı bu
alanda her ölçekteki plan uygulamasını durdurur…….” uyarınca yeni sit alanı ilanında bu alandaki imar planı çalışmaları durdurulur.
Doğal Sit Alanlarında geçiş dönemi yapılaşma koşullarını kim belirler?
Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu uygun görüşü ile Bakanlık oluru ile onaylanır.
Doğal Sit Alanlarındaki Koruma Amaçlı İmar Planları nasıl hazırlanır?
“Korunan Alanlarda Yapılacak Planlara Dair Yönetmelik” ile “Korunan Alanlarda Plan İnceleme ve sonuçlandırılmasına ilişkin Genelge” ekinde sunulan “Korunan Alanlarda Yapılacak İmar Planı Teklifi Usul ve Esaslarına” göre hazırlanır.
Korunan alanlarda hazırlanan planlara itiraz için hangi makama başvurmak gerekir?
Korunan alanlarda hazırlanan her tür ve ölçekte planlara askı süresi içinde itirazlar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne yapılır.
Bir yerin sit ilan edilmesi veya sit statüsünün değiştirilmesi halinde yürürlükteki planların durumu ne olur?
Bu alanda her ölçekte plan uygulaması durur.
Doğal sit alanında takas işlemleri ne zaman yapılacak?
Öncelikle Doğal sit alanları yeniden değerlendirilecek Bu değerlendirme sonucunda kesin korunacak hassas alanlar Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilecek ve bu alanlara ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı Bakanlığımızca onaylandıktan sonra yönetmelik doğrultusunda programa alınarak takas işlemleri yapılabilecektir.
Takas işlemleri hangi alanlarda yapılacak?
Doğal Sit alanlarının yeniden değerlendirme sonucunda Bakanlar Kurulu Kararı ile Kesin Yapı yasağı getirilen Kesin korunacak hassas alanlarında yapılacak.
Anıt ağaçlara ilişkin işlemlerde başvurular nereye yapılmalıdır?
Anıt ağaçlara ilişkin işlemlerde başvurular Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonlarında değerlendirilmek üzere Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine yapılır.
Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonları talepleri ne kadar sürede değerlendirir?
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine gelen talepler doğrultusunda Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonları ayda en az bir kez toplanır ve gündeme alınan talepleri değerlendirir.
Komisyon kararlarına göre mi? Yoksa yargı kararlarına göre mi işlem yapılır?
Yargı süreci devam eden konularda; İdare Mahkemelerine intikal eden konuların görüşülmesi sonuçlanmadan komisyonlarca ele alınması yargı organının henüz kararını ortaya koymaması nedeniyle 04.03.1988 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 21 sayılı İlke Kararı uyarınca uygun değildir. Ayrıca aynı İlke Kararı uyarınca; İdare Mahkemelerine intikal eden konular için ilgilisince
yapılacak yeniden görüşme isteklerinin gündeme alınmasının İdare Mahkemesinin Kararını alıncaya kadar ertelenmesi, bu aşamada sadece İdare Mahkemesince istenmesi halinde tekrir-i müzakere yapılabileceği uygun bulunmaktadır. Kesinleşmiş yargı Kararlarına ise Komisyonların uyma zorunluluğu vardır.
Bölge Komisyonlarının ceza kesme yetkisi var mı?
Bölge Komisyonlarının ceza kesme yetkisi yoktur.
Bölge Komisyonunca alınan karar üzerinde başka bir karar alma ve onaylama mercii var mıdır?
Bölge Komisyon kararlarına itiraz yoksa Bölge Komisyon Kararı geçerlidir
Sit ilanından sonra planlama süreci ne şekilde yürütülür?
3 ay içinde Bölge Komisyonu tarafından Geçiş Dönemi Yapılaşma Koşulları belirlenir, 18 ay içinde Koruma Amaçlı İmar Planları hazırlanır.
KORUNAN ALANLARIN TESPİT, TESCİL VE ONAYINA İLİŞKİN
USUL VE ESASLARA DAİR YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 19/7/2012 tarihli ve 28358 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmeliğin 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun ek 4 üncü maddesi, 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanununun 2 nci ve 3 üncü maddeleri, 19/10/1989 tarihli ve 383 sayılı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 109 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ş) ve (bb) bentlerinde yer alan “Bakanlar Kurulu” ibareleri “Cumhurbaşkanı” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“o) Korunması gerekli tabiat varlıkları ve bunlara ait koruma alanları ile doğal sit alanlarında gerçekleştirilecek iş ve işlemler Merkez Komisyonu tarafından belirlenecek ilke kararları çerçevesinde Bölge Komisyonlarınca alınacak kararlar doğrultusunda yürütülür.
ö) Bir doğal sit statüsünde, ilke kararları kapsamında yapılabileceği öngörülen faaliyetler, bu doğal sit statüsünden daha alt koruma statüsüne sahip doğal sit alanında/alanlarında da Bölge Komisyonu kararı ile gerçekleştirilebilir.”
MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(2) Nitelikli doğal koruma alanları; entegre tesisler ve örtü altı tarım hariç tarım uygulamaları, tıbbi ve aromatik bitki uygulamaları, hayvancılık, balıkçı barınağı, iskele, doğal kaynak suyu kullanımına yönelik uygulamalar, içme suyu amaçlı baraj ve göletler, doğal göl ve denizler hariç kültür balıkçılığı faaliyetleri, zorunlu teknik altyapı uygulamaları ve alanın doğal yapısıyla uyumlu, beton, asfalt gibi malzemelerin kullanılmadığı çadırlı kamp, karavan ve günübirlik faaliyetlerin yapılabildiği alanlardır. Alanın ve doğal özelliklerin devamlılığı için halkın bu alanlara erişiminin uygun seviye ve şekilde tutulması esastır.”
MADDE 6 – Aynı Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(1) Sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanları; barındırdığı siluet, jeolojik ve ekolojik değerlerin korunması ve geliştirilmesi amacıyla alanın potansiyeli ve kullanım özellikleri göz önünde bulundurularak, kesin korunacak hassas alan ve nitelikli doğal koruma alanlarında izin verilen faaliyetlere ek olarak doğal ve kültürel bakımdan uyumlu düşük yoğunlukta faaliyetler, entegre tesis, turizm ve yerleşimlere izin veren alanlardır.”
“(3) Sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanlarında bulunan madenlerin milli menfaatlere uygun olarak aranması, hangi şartlarda ve ölçülerde işletileceği, kapatılması ve alanın rehabilitasyonu ilke kararları doğrultusunda alınacak olan Bölge Komisyonlarının kararları doğrultusunda yapılır.”
MADDE 7 – Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 11 – (1) Anıt ağaçların ayırt edici özelliklerini aşağıdakiler tanımlamaktadır:
a) Yaş, çap, boy ve form itibarıyla kendi türünün alışılmış ölçüleri üzerinde boyutlara sahip olan kuşaklar arasında bağ kurabilecek uzunlukta doğal ömre sahip olması.
b) Yöre kültüründe olumlu veya olumsuz, gerçek veya hayal ürünü, mistik veya folklorik bir öyküye sahip olması.
c) Yöresel veya ulusal tarihte kimi olaylar ile özdeş hale gelmesi ve onlara tanıklık etmesi.
(2) Anıt ağaçların tespit edilmesine yönelik hususlar ilke kararı ile belirlenir.”
MADDE 8 – Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına” olarak, (d) bendinde yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi ise “Cumhurbaşkanı” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 9 – Aynı Yönetmeliğin 18 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına” olarak, “Bakanlar Kurulu” ibaresi ise “Cumhurbaşkanı” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 10 – Aynı Yönetmeliğin 19 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “Orman ve Su İşleri Bakanlığı” ibaresi “Tarım ve Orman Bakanlığı” olarak değiştirilmiş, (b) bendinde yer alan “Orman ve Su İşleri Bakanlığınca” ibaresi “Tarım ve Orman Bakanlığınca” olarak, “Orman ve Su İşleri Bakanı” ibaresi ise “Tarım ve Orman Bakanı” olarak değiştirilmiş, (c) bendinde yer alan “Orman ve Su İşleri Bakanlığı” ibaresi “Tarım ve Orman Bakanlığı” olarak, “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” olarak, “Bakanlar Kuruluna” ibaresi ise “Cumhurbaşkanına” olarak değiştirilmiş, (e) bendinde yer alan “Orman ve Su işleri Bakanlığına” ibaresi “Tarım ve Orman Bakanlığına” olarak değiştirilmiş ve aynı fıkranın (ç) ve (d) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“ç) Orman ve orman rejimi dışında kalan yerlerde; tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanı belirlenmesi Tarım ve Orman Bakanlığınca uygun görülerek ilgili Bakanlıkların görüşü alınır ve görüşleri ile birlikte Genel Müdürlük tarafından tescil için Bakanlık Makamına sunulur. Bakanlıkça yapı yasağı önerilen tabiat varlıkları ve doğal sit alanları dahil orman rejimine tabi olmayan bütün koruma alanları Cumhurbaşkanınca tescil ve ilan edilir.
d) Tescil işleminin Resmî Gazete’de ilan edilmesi ile süreç tamamlanır.”
MADDE 11 – Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Orman ve Su İşleri Bakanlığına” ibaresi “Tarım ve Orman Bakanlığına” olarak değiştirilmiş, (c) bendinde yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibareleri “Cumhurbaşkanına” olarak, “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” olarak, “Orman ve Su İşleri Bakanlığına” ibaresi ise “Tarım ve Orman Bakanlığına” olarak değiştirilmiş, (ç) bendinde yer alan “Orman ve Su İşleri Bakanlığı” ibaresi “Tarım ve Orman Bakanlığı” olarak değiştirilmiş ve (d) bendinde yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 12 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 13 – Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
