ÜLKE EKONOMİSİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Bir ülkenin ekonomisi dengesini koruduğu sürece, yabancı yatırımlara karşı albenisini arttırır ve yabancı şirketlerden yatırımlar alır. Durum böyle olunca o ülkenin para birimi değer kazanır. Şimdi gelin bir ülkenin ekonomik dengelerini etkileyen başlıca faktörlere bakalım.
- Enflasyon
İlk olarak enflasyon, ürün ve hizmetlere olan talebin karşılanamaması durumunda ortaya çıkar. Bilirsiniz ki sınırlı miktar bir şeye talep artarsa fiyatı artar. Aynı bu mantıkla, ekonomide üretim adetinden daha fazla talep gelirse, mal ve hizmetlere ödenmeye razı olunan fiyatta artış görülür. Bu durum sonucunda fiyatlar artarak enflasyonun oluşmasına davetiye çıkarır.
Enflasyon kontrol altına alınırsa, üretimde denge oluşur ve üretim verimliliği de artış gösterir. Ayrıca iç talebin aktif olmasını sağlayarak ekonominin de büyümesine katkıda bulunulur.
Enflasyonun yükselmesinin sonuçlarından birisi de, ülkede gelir adaletsizliği yaşanır ve bu durum da ekonomiyi olumsuz etkileyerek istikrarsız sonuç verir. Durum böyle olunca da yatırımcılar endişeye kapılarak yatırım yapmayabilirler.
- İşsizlik Oranı
Ülkemizde son açıklanan rakamlara göre işsizlik oranı yüzde 12,9’dur. Peki bu işsizlik oranı nedir? Nasıl hesaplanır? Gelin bakalım…
İşsizlik oranı, bir ülkede çalışmak isteyip iş bulamayan aile bireylerinin, toplam nüfustaki işgücüne oranıdır. Bir ülkede işsizlik oranı artarsa ülkedeki aileler (hane halkı) daha az gelir etmeye başlayacaktır. Bu durum doğal olarak ülkedeki tüketimi olumsuz etkileyecektir. Tüketimin azalmasıyla beraber üretici firmalar çalışmalarını azaltabilir veya işçilerini çıkartma yoluna gidebilir. Bu durum büyük bir çarkı bozabiliyor. Sonunda da ülke ekonomisi çark dönmeyince olumsuz etkilenerek para birimi değer kaybediyor. Bir ülkedeki işsizlik rakamı ne kadar düşük olursa, o kadar hane halkının geliri artar. Bu durum tüketimin artmasını tetikler. Böylece firmalar üretimlerini arttırır hatta yeni işçi alımları yaparlar. Böylece ülke ekonomisi olumlu etkilenerek para birimi değer kazacaktır. Bir ülkedeki işsizlik oranı o ülke hakkında uzun vadeli fikir verebilir. Bu durum yatırımcıların öncelikleri arasındadır.
- Faiz Oranları
Aslında herkesin bildiği gibi bir ülkedeki döviz fiyatlarını etkileyen en önemli etkenlerden birisi de faiz oranlarıdır.
Döviz kurlarındaki dalgalanmalarının sebebi de ülkeler arasındaki faiz oranlarıdır. Sonuç olarak bir ülkenin faizlerinin artması para biriminin de değer kaybetmesine sebep olmaktadır.
- Cari İşlemler ve Ödeme Dengesi
Gelişmekte olan ülkelerde (Türkiye gibi) cari açığın artması olumlu olarak ekonominin arttığını gösterebilir fakat cari açığın artması demek ülkenin iyice borçlanması demektir. Ülkenin borçlanması da direkt olarak enflasyona etki edebilir. Fakat gelişmiş ülkeler tüketimden daha fazla üretim yaptıkları açığın cari açıkları olsa bile dış finansman yoluyla büyümeyi sağlayabiliyorlar.
- Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)
- Bir ülkenin gayri safi yurt içi hasılası artarsa o ülkenin yaşam standartları da artıyor demektir.
- Gayri safi yurt içi hasıladaki değişimler bir ülke ekonomisi hakkında fikir veren en büyük etkenlerdendir.
- GSYİH, ülke sınırları içerisinde, herhangi bir vakitte üretilen mal ve hizmet toplamının ülke para birimi türünden değeridir.
