Dünyayı sarsan Covid-19 virüsü hayatın her alanında yeni alışkanlıkları beraberinde getirirken, tedarik zincirlerine de temizlik kriteri geldi. Tekstil sektöründe pandemi öncesinde iş gücü maliyeti düşük bölgeleri tercih eden Avrupa ülkeleri, “hijyen” endişesiyle artık yönünü Türkiye’ye çevirdi.
Tekstil sektöründe Türkiye’ye yönelen talebin kayda değer bir bölümünü Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı ile önemli avantajlardan faydalanan Doğu Anadolu Bölgesi’nin yükselen yıldızı Van karşılamaya başladı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 2021 bütçe görüşmelerinin sona erdiğini anımsatarak, “Maalesef bütçe görüşmelerinde de gördük ki, muhalefet bir yandan hükümetimizi işsizlik rakamları üzerinden eleştirirken, diğer yandan yatırımlara karşı çıkıyor. Yatırımcılar arasında da kimlik siyaseti güderek ayrımcılık yapıyor. Karşımızda adeta sermaye faşisti bir muhalefet var” dedi.
Hükümetin kuzey, güney, doğu, batı demeden Türkiye’nin dört bir yanına yatırım götürmek için insanüstü bir gayret gösterdiğini anlatan Bakan Varank, “Özellikle de terörden çok çekmiş bölgelerde gençlerin ve kadınların istihdamını önceleyen projeler yürütüyoruz. Bu projeleri fikir aşamasından hayata geçinceye kadar her adımda titizlikle takip ediyoruz. Van Tekstil Kent Projesi bunun en güzel örneklerinden bir tanesi” diye konuştu.
En fazla net ihracat hazır giyimde
Varank, Van’da sıfırdan bir tekstil kümelenmesi oluşturduklarını, ileri ve geri bağlantılarıyla bölge sanayisinin lokomotifi olacak bir altyapıyı kazandırdıklarını kaydederek, “Biliyorsunuz, imalat sanayi sektörleri arasında en fazla net ihracatı hazır giyimde yapıyoruz. 1 milyonun üzerinde emekçi, doğrudan tekstil ve hazır giyim sektöründe çalışıyor. Kadın istihdamının oranı ise yüzde 68. İşte Van Tekstil Kent, halihazırdaki rekabet gücümüzü daha da yukarıya çekmemize yarayacak bir yatırım. Hepsinden önemlisi de kadın ve gençlerin istihdama katılmasına öncü bir rol üstlenecek” dedi.
3 bin gencin istihdamı sağlandı
DAKA Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray ise, Van’ın genç nüfusu ile öne çıktığını belirterek, “340 bine yakın 14-29 yaş aralığında gencimiz var” dedi. 2013’te yapımına başlanan ve 2017’de tamamlanan Tekstilkent’te yüzde 60’ı kadın olmak üzere gençlerin istihdam edildiğini ifade eden Güray, “Şu anda 3 bin Vanlı gencimiz istihdam ediliyor. Bu gençlerimizin ürettiği ürünler başta Avrupa olmak üzere birçok ülkeye ihraç ediliyor” diye konuştu.
Güray, devlet tarafından oluşturulan iş imkanları sayesinde gençlerin memleketlerine doğru tersine göç başlattıklarını anlatarak, “Büyükşehirlere çalışmak için giden gençlerimiz bu iş olanaklarından dolayı memleketimize geri dönüyorlar” dedi.
Tekstilkent 2’nci etap altyapı çalışmalarını tamamladıklarını, yer tahsisine başlayacaklarını kaydeden Güray, “Avrupa ülkeleri, pandemi sürecinde Hindistan, Bangladeş gibi ülkelerin sağlık sistemlerindeki problemlerden dolayı özellikle üretimin çoğunu Türkiye’ye ve özelde de bölgemize kaydırmış durumda” diye konuştu.
İzmir’den Van’a yatırım
Tekstilkent’te yer alan bir firmanın yetkilisi olan Hasan Polat, merkezi İzmir’de olan şirketin 6’ncı bölge teşviklerinden yararlanmak için Van’da yatırım kararı aldığının altını çizerek, “4 bin 800 metrekare kapalı alan içerisinde kesim dikim, ütü, paket, nakış ve baskı işlemleri yapıyoruz. 40 kişiyle başladık. 2 buçuk yılda 280 istihdama ulaştık” dedi.
“Gurbet hasreti çekmiyorum”
Tekstilkent’teki bir işletmede ustabaşı olarak çalışan İbrahim Kaya, “18 yıldır bu meslekteyim. 2017’de buraya göç ettim. Benim için çok daha iyi oldu. Hem sosyal hem ekonomik olarak. Çünkü İstanbul’daki şartlarla buradaki şartlar çok farklı. Burada hem aileme, akrabalarıma yakın oturuyorum hem de gurbet hasreti çekmeden ekmeğimi kazanıyorum” diye konuştu.
“Para istemeye utanıyordum”
Tekstil çalışanı Hülya Demir, “Daha önce hiç çalışmamıştım. Babamdan para istemeye utanıyordum. Şimdi emeğimle çalışıp para kazanıyorum. Aileme de destek oluyorum” dedi.
“Gurur verici”
Bir diğer işletme yetkilisi Mehmet Ayhan, “İlk başladığımızda 50 kişiydik. Şu an 100 kişiyle faaliyet gösteriyoruz. İşi öğrendiler. Günlük 2 bin 500 adet ürün çıkarıyor olmaları benim için gurur verici” diye konuştu.
“Örnek alanlar oldu”
Tekstil çalışanı İpek İpek, 8 kişilik ailesinde kardeşiyle birlikte tekstil sektöründe çalıştıklarını anlatarak, “Biz geçindiriyoruz ailemizi. Buraya geldiğimizde bir şey bilmiyorduk. Makineci olduk ikimiz de. Bunu da ustabaşımıza ve patronumuza borçluyuz. Toplumumuz biraz baskıcı. Biz burada çalışarak bunu biraz aşmış olduk. Çevrede bizi örnek alanlar oldu” dedi.
“2021’e hızlı gireceğiz”
Teşviklerden yararlanmak için yatırımını Van’a taşıyan işletmenin yetkilisi Zozan Adıyan, “En büyük rakiplerimiz Bangladeş ve Hindistan. Sağlık konusunda çok fazla önlem alamadıkları için bütün siparişlerin bize kayacağını düşünüyoruz. 2021 yılına çok hızlı bir şekilde giriş yapacağız” diye konuştu.
“Tersini düşündüm”
Bir tekstil işletmesinde muhasebe sorumlusu olarak çalışan Yaprak Çevikbaş, Tekstilkent’in açılmasının kadın çalışanlar için çok iyi olduğunu söyledi. Çalışmak için İzmir’den Van’a gelen ütü paket sorumlusu Şinasi Bozkurt da, “Buranın şartları bana daha iyi geldi. O yüzden kabul ettim. Şu an geri dönmeyi düşünmüyorum. Doğudakiler İstanbul, Bursa’ya, Antalya’ya kaçar ama ben tersini düşündüm” dedi.
Cazibe Merkezleri Programı nedir?
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı, gelişmekte olan bölgelerdeki yatırım ortamını canlandırarak istihdam, üretim ve ihracat artışı yoluyla bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmayı amaçlıyor. Özel sektörün imalat sanayisi, çağrı merkezleri ve veri merkezlerine ilişkin yeni yatırımları program çerçevesinde destekleniyor. Program ile ayrıca imalat sanayisinde yarım kalmış tesislerin yeniden ekonomiye kazandırılmasına da destek veriliyor.
Program kapsamındaki 23 il şöyle: Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van.
Van’da 32 fabrika binası ve sosyal tesislerle birlikte 54 bin metrekare kapalı alan inşa edildi
Van’daki tekstil altyapısının oluşturulmasında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının “Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı” çerçevesinde başlatılan Tekstilkent Projesi önemli bir rol üstlendi. Tekstilkent, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile bakanlığa bağlı Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) tarafından desteklendi. Proje ile 32 fabrika binası ve sosyal tesislerle birlikte 54 bin metrekare kapalı alan inşa edildi. Yaklaşık 52 milyon TL bütçeli proje kapsamında 2 bin kişi istihdam edildi.
2017’de sonuçlanan bu projeyi 2019’da startı verilen Van Tekstil ve Hazır Giyim OSB Projesi izledi. 16 milyon TL’lik bu proje ile tekstil sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin yatırım alanı ihtiyacı karşılanacak. Proje kapsamında her biri 5 ila 10 dekar arasında değişen 70 alanın altyapısı tamamlanacak.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, bakanlığı tarafından yürütülen Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı kapsamında Van yatırımları açılış ve imza töreni için Van’a gitmiş ve burada Van Tekstil ve Hazır Giyim OSB’nin altyapı projesini imzalamıştı. Tekstilkent’te incelemelerde bulunan ve işçilerle bir araya gelen Bakan Varank, Van’da yeni yatırımlara hız kesmeden devam edeceklerini ifade ederek, “15 bin Vanlı kardeşimize yeni istihdam imkanları oluşturacağız” demişti.